Beleidsplan water
Het probleem
In Kenia heeft 51% van de bevolking op het platteland geen toegang tot schoon drinkwater. In de meeste gevallen halen de mensen water uit een stroompje of riviertje. Hier drinken ook de dieren, die ´gewoon´ in het water lopen. Het water is vaak vervuild. Vervuild drinkwater wordt vaak wel gekookt, maar dit doodt niet alle bacterieèn. Als het warm is dan neem je toch een slok water, ook al is het nog niet gekookt. Ziektes zijn het gevolg. Vervuild water is de belangrijkste doodsoorzaak van kinderen onder de vijf jaar in Afrika.
Water halen is hard werken. Het is vaak kilometers lopen met een lege jerrycan om een stroompje te bereiken. Het is een klus die meestal door moeders en meisjes wordt gedaan. Als de jerrycan gevuld is dan kunnen de vrouwen terug lopen. Dat is zwaar, allebei met ruim 20 kg op je nek. Vaak moeten ze dan heuvelop weer terug lopen. Dat kost veel tijd en energie. Moeder en dochter doen dit meestal twee keer per dag. Het is een tijdrovende klus. Tijd die niet aan andere economische activiteiten kan worden besteed. De dochter die niet naar school gaat.
In de droge tijd is er onvoldoende water in het stroompje of de rivier. Al het water is nodig voor drinkwater. Er blijft niets over om de gewassen te besproeien. De grond verdroogt. De gewassen verdorren. Er is minder om to oogsten. Er is minder om te eten. Minder water leidt zo tot honger.
Behoefte van de lokale bevolking
Schoon water begint met een sterke behoefte bij de lokale bevolking. Mensen praten over schoon water. Ze steken de koppen bij elkaar. Mensen organiseren zich. Dat gebeurt in Afrika op verschillende manieren± via de kerk, een dorpsraad, een CBO, dat is een community based organisation. Kidshare ziet een vorm van lokale organisatie als een cruciale stap. Dit is het begin van een succesvol traject om een nieuwe waterpomp te realiseren.
Regelgeving in Kenia
In Kenia is de ‘Water act’ van 2002 van belang. Deze act bepaalt voor een belangrijk deel de regelgeving in Kenia voor het opzetten van voldoende ‘water resources’ in Kenia. De Water act stimuleert de betrokkenen in een gemeenschap om gezamenlijk op te trekken bij het realiseren van nieuwe voorzieningen.
Op lokaal nivo moet een ‘water association group’ worden gevormd als er plannen zijn voor het neerzetten van een nieuwe pomp. De act bepaalt dat deze groepen geregistreerd moeten worden bij de districtsautoriteiten. De water association group stelt een management committee aan die de verantwoordelijkheid krijgt voor het realiseren en onderhouden van de waterpomp. Dit comite moet ook op districtsnivo worden geregistreerd.
In Kenia is er ook een ‘Public Health act’. In deze act zijn met name de bepalingen ten aanzien van ‘sanitation’ van belang. Een van de wettelijke bepalingen is dat toiletten (pit latrines) op een minimale afstand van 30 meter van de waterpomp moeten staan. Een tweede vereiste is dat deze latrines ‘downstream’ zijn geplaatst. Bij het opzetten van een nieuwe pomp zal er ook een ´environmental impact assessment´ moeten worden gedaan. In het kader van bewustmaking van de bevolking zal er een ´memorandum of commitment´ moeten worden overlegd aan de districtsautoriteiten.
Begroting waterpomp
De plaatselijk water groep laat een begroting maken voor een nieuwe waterpomp. Als de juiste lokatie is bepaald, dan kan berekend worden hoe diep er gegraven moet worden. Meestal wordt er met de hand een gat gegraven van voldoende diepte. Voordeel is dat er goedkope, lokale arbeidskracht voor kan worden ingezet. Als het gat gegraven is, worden ringen van cement, pvc of staal, zogenaamde ´culverts´, in het gat op elkaar gestapeld. In Afrika zijn deze ringen vaak van cement. Deze ringen zijn vaak de grootste kostenpost bij het bouwen van een nieuwe waterpomp.Vaak kunnen ze ook lokaal gemaakt worden, wat voor een besparing op de kosten zorgt.
De pomp die in Afrika het meest gebruikt wordt is de zogenaamde Afridev handpomp. Dit is een pomp die speciaal gemaakt is voor de omstandigheden in Afrika. Er is geen electriciteit nodig en de levensduur is prima. Een voordeel van deze pomp is ook dat die tot op grote diepte, tot 60 meter, het water naar boven kan halen. Als de pomp geplaatst is dan wordt de bovenkant van de bron afgedekt met stenen en dichtgemetseld. Een begroting voor een nieuwe waterpomp komt meestal uit op een bedrag van € 3000 tot € 3500.
Organisatie
Onze partnerorganisatie in Kenia is ADC. Ze werken landelijk en ondersteunen lokale watercommissies. ADC heeft een landelijke commissie ´water en sanitatie´. Dat doen ze door advies op maat te geven. Dat doen ze ook door trainers naar de dorpen te sturen. Deze trainers hebben zelf een opleiding gehad in begeleiding van lokale groepen en goed waterbeheer. De trainers gaan diverse malen naar het dorp waar een waterpomp moet komen. Ze zorgen dat de lokale organisatie staat. Ze geven voorlichting over hygiène. Ze begeleiden het proces van A tot Z. Als de pomp er staat dan wordt er een ´pump attendant´ aangesteld. Deze heeft als taak om het water omhoog te halen. Hij rekent een paar cent per jerrycan water. Dit geld wordt gestort in een fonds voor het onderhoud van de pomp. Als er een defect is aan de pomp. Is er zo altijd geld om de pomp te repareren.
Hygiëne
Schoon drinkwater is belangrijk. Als er een nieuwe pomp is geplaatst zal er een monster van 2 liter worden opgestuurd ter beoordeling van het ministerie van gezondheid. Meestal is de kwaliteit van dieper gelegen grondwater zeer goed. Na goedkeuring van de kwaliteit van het monster is de pomp in principe operationeel.
Om drinkwater schoon te houden is het belangrijk dat er geen rioolwater bij komt. In Kenia is het wettelijk verplicht dat toiletten, dat zijn meestal zogenaamde ´pit latrines´, minimaal op een afstand van 30 meter staan. Een tweede eis is dat ze stroomafwaarts moeten staan. Goede hygiëne betekent ook handen wassen. Voor de trainers is dit een speerpunt. Ze focussen op de moeders die hun kinderen leren hun handen schoon te houden. Veel kinderen op het platteland van Kenia doen hun behoefte in het open veld. Het hoeft geen betoog dat ze geen rolletje toiletpapier meenemen. Besmetting is een groot risico als ze niet regelmatig hun handen wassen. Ook op school ondersteunen wij zogenaamde WASH programma´s.
Toiletten
In Kenia heeft slechts 30% van de bevolking de beschikking over een toilet. In Millennium ontwikkelingsdoel nummer 7 is een van de doelen om het aandeel van de mensen zonder goede toiletvoorziening te halveren, van 2000 tot 2015. Het is zeer onwaarschijnlijk dat deze doelstelling per 2015 gehaald wordt. Wij hebben met onze partner afgesproken dat water aan de pomp verkocht wordt. Een jerrycan water kost een paar cent. Dit geld is voor het onderhoud van de pomp. Het geld wat daarna overblijft zal voor een deel gebruikt worden om openbare toiletten te plaatsen.
Afspraken
Wij hebben met onze partner een aantal afspraken gemaakt. De plaatselijke bevolking draagt in ieder geval 10% van de kosten van de pomp zelf bij. Dit vergroot het idee bij hen, het is onze pomp. Eigenaarschap is een belangrijke factor bij langdurig succesvol gebruik van een pomp. Als de pomp er staat, wordt er een pompbediende aangesteld. Hij heeft als taak een paar shilling te innen voor iedere jerrycan water. Kwetsbare groepen als zeer oude mensen, weduwen en weduwnaars en weeskinderen zijn hiervan vrijgesteld. Het bedrag dat overblijft na afstrek van kosten voor onderhoud van de pomp, zal worden besteed aan sociale projecten. Een van deze projecten is het realiseren van openbare toiletvoorzieningen. Er zijn trainers opgeleid die alles weten over gezond waterbeheer. Deze trainers bezoeken een dorp waar een pomp gepland is, meerdere malen. Ze stimuleren een goede organisatie, geven voorlichting en benadrukken hygiëneaspecten.